Kamen temeljac za zgradu Gimnazije Pirot svečano je postavljen 6. juna 1904. godine posle čega su počeli radovi na izgradnji koji su trajali naredne tri godine. Do leta 1907. godine zgrada je bila skoro potpuno završena, a prvih dana oktobra meseca počela je selidba učenika i profesora iz zgrade Rabenovog zdanja. Svečano otvaranje nove školske zgrade upriličeno je 14. oktobra 1907. godine u prisustvu izaslanika ministra prosvete Milivoja Popovića, direktora Nikole Rakića, činodejstvovao je okružni prota Mihajlo Nedić, a posebno svečanu notu celom događaju davao je đački hor kojim je dirigovao znameniti profesor Karlo Maćejka.

Na radost cele varoši otvorena je i predata đacima i profesorima na korišćenje jedna od tada najlepših školskih zgrada u celoj Kraljevini Srbiji.
Ako se osvrnemo na arhitektonsku vrednost zdanja ono je toliko da je zgrada Pirotske gimnazije proglašena spomenikom kulture od izuzetnog značaja. Rađena po projektu znamenitog arhitekte Milorada Ruvidića, koji je kao diplomac beogradske Škole tehničkih nauka, školovanje je nastavio u Berlinu gde je na Kraljevskoj visokoj tehničkoj školi diplomirao kao jedini Srbin. Po povratku u Beograd stupio je u državnu službu. Radio je kao profesor na Katedri za vizantijsku arhitekturu. Projektovao je, samostalno ili sa kolegama, veliki broj građevina u Srbiji: Oficirski dom u Beogradu (danas SKC), Gimnaziju u Pirotu, Dom društva "Kralj Dečanski" u Beogradu, Kuću Dimitrija Krsmanovića (Austrijske ambasade), Dimitrija Naumovića Kazandžije, dr Milivoja Jovanovića i Kuću Milana Obrenovića u Beogradu, Srpski paviljon na Svetskoj izložbi u Parizu, Dom narodnog predstavništva u Beogradu, osnovne škole u Azanji i Čačku, Carinarnice i zgrade sreskih načelstava u Šapcu i Velikom Gradištu, Sresku kuću na Vračaru, Udeoničku zadrugu u Beogradu, Okružni sud u Šapcu, Smederevsku banku, gimnazije u Nišu i Smederevu, Etnografski muzej u Beogradu.

Zgrada Gimnazije Pirot je pravougaonog oblika, sa prizemljem i spratom, projektovana u duhu akademske neorenesanse. Odlikuje se izraženom horizontalnom podelom na sokl (bazis), prizemlje i sprat. Primenjena je simetrična, trodelna vertikalna podela pročelja sa izbačenim središnjim rizalitom koji naglašava ulaz, ulazni vestibil i svečanu dvoranu na spratu. Nakon Prvog svetskog rata su dograđena i bočna krila čime je dobijena petodelna podela sa izbačenim središnjim i dva bočna rizalita. Upravno na osovinu zdanja naležu hodnici sa orijentacijom ka ulici i traktom učionica prema dvorištu. Stepenište je naglašeno, a ulaz u zgradu je polukružno zasvođen, pojačan kartušima sa leve i desne strane. U gornjem delu su girlande, a iznad centralnog ovalnog medaljona je floralna ornamentika u vidu grozdova. U središnjem rizalitu iznad ulaza je plitak trem u vidu lođe podeljene na tri polja dvostrukim parom jonskih stubova. Između je ograda od balustera. Prozori u srednjem rizalitu su pravougaoni, završeni timpanonima. Floralna dekoracija koja je prisutna u pojedinim segmentima pripada secesiji dok su središnji i bočni rizaliti istaknuti trougaonim timpanonima sa akroterijama, u duhu su neoklasične arhitekture i završavaju se krovnim vencem.

Davor Lazarević, istoričar