Prema Кalendaru javnog zdravlja 20. mart se obeležava kao Nacionalni dan borbe protiv raka dojke. Cilj kampanje je da se skrene pažnja na rasprostranjenost ove bolesti, na podizanje svesti o značaju prevencije i ranog otkrivanja raka dojke, kao i o palijativnom zbrinjavanju osoba obolelih od ove bolesti.

Rak dojke je vodeća maligna bolest kod žena kako u razvijenim tako i u zemljama u razvoju. Najveći broj umrlih od raka dojke javlja se u zemljama u razvoju zbog dijagnostikovanja raka dojke u kasnoj fazi, uglavnom zbog nedostatka svesti o potrebi ranog otkrivanja. U Srbiji svake godine oko 4.000 žena oboli od raka dojke , a 1500umre. Prema broju umrlih od raka dojke, Srbija se nalazi na drugom mestu u Evropi, odmah iza Makedonije.

Najveći broj obolelih žena i u našoj zemlji jeste starosti od 50 do 65 godina života, ali se trend porasta broja obolelih spušta prema mlađem godištu.

Rak dojke se najčešće otkrije kada je njegova veličina preko 2cm, sa već postojećim bližim ili udaljenim metastazama. Preporuke su da se rak dojke otkrije u ranoj fazi kada su promene nepalpabilne, odnosno neopipljive, ili kada je veličina tumora manja od 1cm. Кada se rak dojke otkrije u ranoj fazi uz adekvatnu dijagnostiku i lečenje, šanse za izlečenje i produžetak života su daleko veće nego u slučajevima kada se ova bolest otkrije u kasnoj fazi.

Smatra se da na nastanak raka dojke brojni rizikofaktori deluju udruženo. Najčešće pominjani jesu: nasledne predispozicije, rana prva menstruacija, kasna menopauza, nerađanje dece ili rađanje dece u kasnijoj životnoj dobi, nedojenje dece, hormonska terapija, nepravilna ishrana, nedovoljna fizička aktivnost, gojaznost, konzumiranje alkohola, duvana itd. Najmanje trećina slučajeva raka dojke može da se izbegne promenom načina života.

Imajući u vidu visoku verovatnoću preživljavanja i bolji kvalitet života žena kod rano otkrivenog karcinoma dojke veoma je važno sprovoditi:
o samopregled dojke, koji svaka žena u generativnom periodu treba da radi jednom mesečno,
o kod žena mlađih od 50 godina sprovodi se preventivni klinički pregled kod izabranog ginekologa jednom godišnje,
o posle kliničkog pregleda primenjuje se ultrazvuk, a u indikovanim slučajevima i mamografija.

Кod žena starijih od 50 godina, najznačajniji način ranog otkrivanja raka dojke je sprovođenje organizovanog skrining programa. Metod organizovanog skrininga je skrining mamografija kod žena starosti od 50 do 69 godina. U zemljama koje godinama sprovode organizovanu skrining mamografiju smrtnost žena se smanjuje za oko 35% i što je najvažnije produžava se životni vek i kvalitet života ženama kod kojih je u okviru skrininga otkriven karcinom dojke u ranoj fazi.

Izuzetno je važno da žene brinu o sopstvenom zdravlju i da redovno sprovode samopregled dojki. Ova preporuka se odnosi i na žene mlađe životne dobi, kao i trudnice i porodilje. Potrebno je da žene posmatraju svoje dojke, obrate pažnju na izgled, oblik i veličinu dojki, promene na njima, boju kože, izgled bradavica, pojavu iscedaka ili sličnih promena.

Neophodno je da se žene, ukoliko primete bilo kakvu promenu, odmah jave lekaru.
Pozivamo sve žene uzrasta od 50 do 69 godina, da se odazovu pozivu na skrining mamografiju u okviru organizovanog ili oportunog skrininga raka dojke.

Centar za prevenciju DZ Pirot povodom ovoga dana organizovao je niz aktivnosti:
• Akciju u centru za prevenciju sa početkom od 11-13č merenje krvnog pritiska, glikemije, holesterola i triglicerida u krvi, saveti, edukativni materijali....
• Predavanje od 11-12
• Prikazi izložbe u prostorijama ambulante Pazar
• Lekari na terenu održaće predavanja na ovu temu za seosko stanovništvo.