Na osnovu projekta Unapređenje modela upravljanja zaštićenim područjem Parkom prirode „Stara planina“ kroz primenu modela upravljanja i iskustava Asocijacije regionalnih parkova prirode Francuske, organizovana je studijska poseta u dva regionalna parka prirode na Pirinejima u periodu od 17. do 22. septembra 2018. godine. U ime Društva za zaštitu životne sredine Stara planina iz Pirota, koje je nosilac projekta, u studijskoj poseti su bili Dragan Taškov, dipl. Inž. i predsednik Društva i Dr Dušan Mijović, saradnik na projektu i član društva. Francuska ambasada u Beogradu, obezbedila je prevodioca gospodina Jovana Ljiljka, koji je bio i naš vodič tokom posete. Uime JP Srbijašume koje u Srbiji upravlja na 80% teritorije pod zašitom, kao deo delegacije putovao je Zvonko Baković.

Tri dana delegacija je provela u Regionalnom parku prirode Katalonski Pirinejii. Obišli smo lokalne kulturno istorijske spomenike, gostionice i farme koje imaju znak parka (marque-parc, znak Federacije regionalnih parkova prirode francuske koji se dodeljuje prema visokim kriterijumima održivog razvoja). Glavna karakteristika je da se kompletna nabavka proizvoda vrši od lokalnih prozvođača, isključivo organskih proizvoda, čime se podstiče privredni razvoj tog dela parka.

Séverine Casasayas, direktorka Regionalnog parka prirode Katalonski Pirinejii nam je objasnila model uprave u regionalnim parkovima prirode, odnose između zainteresovanih strana, ulogu lokalnih političara i skupštine parka.

Dva dana delegacija je provela u Regionalnom parku prirode Pirineji Ariježa (Parc Naturel Regional des Pyrénées ariégeoises).

Park se prostire na 2500 km², obuhvata 141 naselje i ima oko 46000 stanovnika. Nalazeći se na obodu granice sa Španijom i Andorom, ovaj Park predstavlja jedan od najbolje zaštićenih i najreprezentativnijih parkova Pirineja. Reljef parka obuhvata i vrhove preko 3000 m n.m. i ima izražene odlike planinskih i brdovitih terena, u kojima dominira veoma raznovrstan biodiverzitet i geodiverzitet. Osim toga brojna su arheološka nalazišta, od najstarijeg perioda ljudske istorije do srednjeg veka. Raznovrsnost geodiverziteta ogleda se i u veoma brojnim tragovima eksploatacije mineralnih sirovina, koja se sada ne odvija na teritoriji Parka.

Rezimirajući utiske sa studijske posete u dva regionalna parka prirode u francuskim Pirinejima, mišljenja smo:

- Model upravljanja regionalnim parkovima prirode u Francuskoj je jedan od najboljih evropskih modela koji uključuje lokalnu zajednicu i lokalnu samoupravu u upravljanje i obezbeđuje da se realizuju razvojni projekti i inicijative po modelu održivog razvoja bez sukoba između lokalne zajednice i investitora

- Svi primeri sa kojima smo upoznati u parkovima prirode u Francuskoj pokazuju da je osim lične inicijative i rada, važna i podrška Parka pri dobijanju kredita ili drugog vida finansiranja projekata.

- Uloga javnih preduzeća, kao što su ONF (za upravljanje šumama) ili Vodoprivredna organizacija, je da prilagođavaju svoje gazdovanje na teritoriji regonalnih parkova prirode ciljevima zaštite prirode ali i interesima lokalnog stanovništva i razvoja parka.

Društvo za zaštitu životne sredine Stara planina nastaviće da razvija saradnju sa parkovima koje smo posetili i da se zalaže za primenu Francuskog modela uprave u zaštićenim prirodnim dobrima u našem regionu.